[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Członkowie dynastii Wiatru Zachodniego zmieniają się w pewnej mierze według stref, nad którymi panują, tak jak Hohenzollern, nie przestając być sobą, staje się Rumunem zasiadłszy na tronie w tym kraju lub jak książę sasko–koburski uczy się przebierać swoje takie lub owakie myśli w bułgarskie zdania.Autokratyczną władzę Wiatru Zachodniego — czy to będzie czterdzieści stopni na północ czy na południe od równika — cechuje otwarta, wspaniałomyślna, szczera, barbarzyńska beztroska.Albowiem jest wielkim autokratą, aby zaś być wielkim autokratą, trzeba być wielkim barbarzyńcą.Zbyt długo urabiała mię jego władza, abym żywił teraz jakąkolwiek buntowniczą myśl w sercu.A przy tym czymże jest bunt w czterech ścianach pokoju przeciwko burzliwemu władaniu Wiatru Zachodniego! Pozostałem wiemy pamięci potężnego króla trzymającego obosieczny miecz w jednej ręce, a w drugiej nagrody wielkich dziennych rejsów i wspaniale szybkich podróży dla tych swoich dworzan, którzy umieją czatować bacznie na każdą oznakę jego tajemnego nastroju.Obliczaliśmy zawsze my, żeglarze dalekich wód, że na okres trzyletni przypadał jeden rok, kiedy Władca Zachodni dawał szkołę tym, którzy mieli coś do roboty na Atlantyku albo tam w dole wzdłuż czterdziestego stopnia szerokości na Oceanie Południowym.Trzeba było schować wszystko do kieszeni; a nie da się zaprzeczyć, że władca igrał niedbale z naszym życiem i mieniem.Lecz był zawsze królem potężnym, godnym panowania nad wielkimi wodami, gdzie, prawdę mówiąc, tylko śmiałość ludzka sprawiła, że człowiek wyrasta, gdzie go nie posiali.Śmiałkowie nie powinni się skarżyć.Kupiec nie ma co narzekać na myto pobierane przez potężnego króla.Potęga jego jest czasem przygniatająca; lecz nawet wówczas, gdy musieliśmy wyzywać go jawnie, jak na wybrzeżach Agulhas w drodze do kraju z Indii Wschodnich lub w czasie podróży na Wschód naokoło Hornu, Wiatr Zachodni zadawał nam otwarcie dotkliwe ciosy (i to prosto w twarz); trzeba się było trzymać i nie dać wytrącić zbytnio z równowagi.A przy tym jeśli człowiek sprawiał się dzielnie, dobroduszny barbarzyńca pozwalał wywalczyć drogę tuż obok stopni swego tronu.Od czasu do czasu miecz opuszczał się i głowa spadała; ale jeśli człowiek poległ, czekał go imponujący pogrzeb i obszerny, wspaniały grób.Oto król, przed którym wodzowie Wikingów gięli karki, a którego nowoczesny, pałacowy parowiec wyzywa bezkarnie dzień po dniu.Ale jest to tylko wyzwanie, nie zaś zwycięstwo.Wspaniały barbarzyńca siedzi na tronie w płaszczu z chmur podbitych złotem, patrząc z wysoka na wielkie okręty sunące jak mechaniczne zabawki po jego morzu i na zbrojnych w ogień i żelazo ludzi, którzy nie potrzebują już śledzić niespokojnie oznak królewskiego humoru.Lekceważy się władcę; lecz zachował całą swą siłę, całą wspaniałość i znaczną część swojej władzy.Nawet czas, który wstrząsa tronami, stoi po stronie tego króla.Obosieczny miecz w jego dłoni nie stracił nic na ostrości; wielki władca może nadal bawić się po królewsku huraganami, ciskając nimi z kontynentu republik na kontynent królestw — pewien, że zarówno nowe republiki, Jak stare królestwa, i żar ognia, i siła żelaza, wraz z niezliczonymi pokoleniami śmiałych ludzi rozlecą się w proch u stóp jego tronu i przeminą, i zapadną w niepamięć, nim jego władztwo dobiegnie końca.Wierna rzekaXXXUjścia rzek przemawiają silnie do bujnej wyobraźni.Ich urok nie zawsze pociąga pięknem, gdyż bywają ujścia o wybitnie przygnębiającej brzydocie: niziny, moczary lub może jałowe wzgórza piasku pozbawione powabnych kształtów i miłego wyglądu, pokryte lichą skąpą roślinnością, która przywodzi na myśl biedę i bezużyteczność.Czasem taka brzydota jest tylko odrażającą maską.Rzeka o ujściu podobnym do wyrw w piaszczystym wale może płynąć przez najurodzajniejszą krainę.Lecz wszystkie ujścia wielkich rzek mają swój czar — urok rozwartej bramy.Woda jest dla człowieka przyjazna.Ocean — część przyrody najbardziej odległa w niezmienności i majestacie swej potęgi od ludzkiego ducha — sprzyjał od wieków przedsiębiorczym narodom ziemi
[ Pobierz całość w formacie PDF ]