[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Poczuciecią tych zasobów a skutecznością techniki.Zpiewak doszedł do wniosku, że jeśliwiny i wstydu może być w takich wypadkach redukowane nie tylko poprzez zro-bezpośrednio przed zastosowaniem techniki poszczególne grupy osób badanychbienie czegoś pozytywnego na jego rzecz, ale także poprzez spełnienie podobnejbędą pracować nad zadaniami, które w zróżnicowanym stopniu uszczuplają puleprośby formułowanej przez inną osobę.Tymczasem, jak jednoznacznie pokazujązasobów poznawczych (głównie uwagi i pamięci roboczej), to powinno znalezćwyniki wyżej omówionych badań, technika przestaje być wówczas efektywna.to odzwierciedlenie w zróżnicowanej skuteczności techniki w poszczególnychNorma wzajemnych ustępstw i pojawianie się negatywnych emocji wstyduwarunkach.czy winy4 to nie jedyne możliwe przyczyny skuteczności techniki drzwi za-W eksperymencie wykorzystano dwie dwudziestominutowe wersje testutrzaśniętych przed nosem".Pendleton i Batson (1979) zwracają uwagę na moż-uwagi DIVA (zob.Nęcka 1994; 2000) - łatwą i trudną.Badanego sadzano przedliwą rolę mechanizmów o charakterze autoprezentacyjnym.Odrzucenie przezekranem komputera.W wersji łatwiejszej miał on obserwować ekran i wciskaćpodmiot pierwszej prośby może rodzić jego troskę, że zostaje to zle odebraneodpowiedni przycisk myszy, gdy w pewnym miejscu ekranu pojawiała się literaprzez partnera interakcji, a także ewentualnych świadków.Wspomniana troskazgodna z wzorcem prezentowanym w innym jego miejscu.Wersja trudniejszaskłania go więc do uległości wobec kolejnej, łatwiejszej prośby.Przy takiej in-polegała m.in.na wykonywaniu tzw.zadania podwójnego.Badany nie tylko miałterpretacji należałoby oczekiwać, że przekonanie podmiotu, iż partner może wy-reagować przyciskiem myszy, gdy pojawi się odpowiedni bodziec, ale jedno-robić sobie o nim złe zdanie, powinno być uzależnione od wielkości pierwszejcześnie kontrolować położenie małej kreseczki, znajdującej się z boku ekranuprośby.Prawdopodobieństwo, że prośba wyraznie trudna zrodzi takie poczucie,i ciągle opadającej.Należało zapobiegać zbyt mocnemu spadkowi owej kresecz-jest mniejsze niż to, że pojawi się ono pod wpływem odrzucenia prośby umiarko-ki, przez wciskanie w odpowiednim momencie innego przycisku.W warunkach,wanie trudnej.Odrzucanie prośby trudniejszej jest bowiem bardziej zrozumiałew których chodziło o sprawdzenie funkcjonowania ludzi w stanie neutralnym(tj.takim, gdzie zasoby poznawcze nie są uszczuplone), badani wykonywali3Także wyniki świadczące o negatywnej korelacji wielkości odstępu czasowego dzielącegonieco podobne zadanie komputerowe, ale było ono banalnie łatwe.Bezpośrednioobie prośby a efektywnością techniki drzwi zatrzaśniętych przed nosem" interpretować możnaz perspektywy poczucia winy.Emocja ta powinna bowiem słabnąć wraz z upływem czasu, co czyniłoby technikę coraz mniej skuteczną.5Z analizowanej perspektywy, można by też oczekiwać, że efektywność techniki drzwi za-4O roli emocji wstydu i poczucia winy w wywieraniu wpływu społecznego przeczyta Czyteltrzaśniętych przed nosem" uzależniona byłaby od osobowościowej potrzeby autoprezentacji.nik więcej w rozdziale dziewiątym. Interesujące badania, nastawione na identyfikację mechanizmu odpowie-po zakończeniu eksperymentu osoba badana wychodziła z laboratorium^ spo-dzialnego za efektywność analizowanej tu techniki, przeprowadzili takżetykała na korytarzu innego eksperymentatora, który przedstawiał się jako wo-Matthew Abrahams i Robert Bell (1994).Różnicowali oni wielkość wstępnejlontariusz wspierający budowę Domu Pomocy Społecznej dla Dzieci Głębokoprośby, stopień oczekiwania przez podmiot przyszłej interakcji z formułującymUpośledzonych w Krakowie.Informował, że szuka osób chętnych do pomocyprośbę partnerem, a także akcentowanie przez tego partnera faktu, że rezygnująci pytał osobę badaną, czy zechce przyłączyć się do akcji rozdawania ulotek,z nalegania na spełnienie pierwszej prośby, czyni on ustępstwo wobec indagowa-która będzie prowadzona przez najbliższe dwa miesiące.Gdy badany odmawiałnego podmiotu.spełnienia tej kłopotliwej prośby, składano mu propozycję, by wziął udział w tejBadany zapraszany był do laboratorium psychologicznego.W poczekalni spo-akcji jednokrotnie - pobrał trochę ulotek (tyle, ile uważa za stosowne) i rozdał je.tykał współpracownika eksperymentatora, który odgrywał rolę innego badanego.Oczywiście w schemacie badania znalazły się też warunki kontrolne, w którychEksperymentator zawiadamiał ich, że wkrótce wspólnie będąbrać udział w badaniuprośbę o pobranie i rozdawanie ulotek formułowano bezpośrednio w stosunku do(warunki oczekiwania interakcji), albo też, że wkrótce zostaną rozdzieleni (warunkiosób wychodzących z laboratorium.Tabela 4.2 przedstawia wyniki omówionegobraku oczekiwania interakcji), po czym zostawiał ich samych, rzekomo po to, byeksperymentu.przygotować sprzęt laboratoryjny.Współpracownik eksperymentatora zwierzał sięTabela 4.2.Odsetki osób godzących się, w poszczególnych warunkach eksperymen- badanemu, że jest zaangażowany w akcję pomocy ofiarom AIDS i uświada-talnych, rozdawać ulotki wspierające inicjatywę budowy Domu Pomocy Społecznejmiania społeczeństwa, jak uniknąć zarażenia.Mówił, że właśnie organizowanydla Dzieci Głęboko Upośledzonych Umysłowo w Krakowiejest marsz solidarności z chorymi i pytał badanego, czy zechciałby poświęcić 30godzin (bardzo wysoka trudność wstępnej prośby) lub 10 godzin (umiarkowanaBrak obciążenia Niewielkie Znacznepoznawczego obciążenie obciążenietrudność pierwszej prośby) na jego organizację.Gdy ten odmawiał, współpracow-poznawcze poznawczenik albo stwierdzał, że w takim razie byłoby równie dobrze, gdyby zechciał zostaćTechnika drzwi zatrzaśnięte 86 66 72sponsorem marszu i zadeklarował wpłatę jakiejś kwoty, albo też sugerował, żeprzed nosemochotnicy są potrzebni bardziej niż kiedykolwiek.Jeśli jednak badany nie możeBezpośrednie złożenie prośby 70 70 75zaangażować się w ten sposób, to byłoby dobrze, gdyby chociaż zgodził się zostać(warunki kontrolne)sponsorem marszu.Zakładano, że w tym drugim wypadku podkreślone będzieNa podstawie: Zpiewak (2002).ustępstwo i redukcja oczekiwań czynione wobec podmiotu.Autorzy spodziewali się, że różnicowanie poszczególnych czynników ekspe-rymentalnych pozwoli na zidentyfikowanie mechanizmu odpowiedzialnego zaJak widać, w warunkach nieuszczuplonych zasobów poznawczych, technikaefektywność techniki drzwi zatrzaśniętych przed nosem".Jeśli istotny okazałby drzwi zatrzaśniętych przed nosem" była dość skuteczna.Zastosowanie jejsię czynnik podkreślania ustępstwa czynionego wobec podmiotu, wskazywałobyzwiększyło odsetek osób godzących się rozdawać ulotki z 70 do 86%.Technikato na rolę mechanizmu związanego z normą wzajemności
[ Pobierz całość w formacie PDF ]