[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Kiedy wojsko odmówiło walki z Sulla, popełnił samobójstwo.64Publiusz Licyniusz Krassus, konsul z r.97, i jeden z jego synów.Starszy syn, Marek, był pózniejszym triumwirem.Według Liwiusza (per.LXXX)syn Krassusa został zabity przez ścigających go jezdzców, a ojciec popełnił samo-bójstwo.65Marek Bebiusz i Gajusz Numitoriusz nie są bliżej znani.66Kwintus Lutacjusz Katulus, konsul z r.102, zwycięzca spod Wer-celle w r.101.67Lucjusz Korneliusz Merula wybrany został konsulem w r.87w miejsce zdegradowanego Cynny.68Anchariusz bliżej nie znany.69l 13 stycznia 86 roku.Mariusz zmarł 17 stycznia.70Lucjusz Scypion i Gajusz Norbanus, konsulowie r.83. ko również rozbroił całą armię Scypiona, łudząc ją nadzieją zawarciapokoju.Wtedy konsulowie, młody Mariusz i Karbon71, jakby zwątpiw-szy w zwycięstwo, aby nie zginąć bez pomsty, już naprzód złożyli sobie72w ofierze krew senatorów.Otoczywszy kurię wyprowadzili ich z sena-tu, tak jak wyprowadza się z więzienia tych, co idą na śmierć.Ile tru-pów na Forum, w Cyrku i w otwartych na oścież świątyniach ! Albowiem73najwyższy kapłan Mucjusz Scewola objąwszy rękoma ołtarz Westy zna-lazł swój grób niemal w samym świętym ogniu.Lamponiusz i Telezy-nus74, wodzowie samniccy, niszczyli Kampanię i Etrurię okrutniej niżPyrrus czy Hannibal i pod pozorem rozgrywek partyjnych zaspokajali75 76własną żądzę zemsty.Pod Sakriportus i przy bramie Kollińskiej po-niosły całkowitą klęskę wszystkie siły wrogów; tam doznał porażki Ma-riusz, tu Telezynus.Lecz koniec wojny nie położył kresu rzeziom.Wy-ciągnięto bowiem miecze również w czasie pokoju i skierowano je natych, którzy się dobrowolnie poddali.Sprawą mniejszej wagi jest to, żeSulla zabił pod Sakriportus i przy bramie Kollińskiej ponad siedemdzie-siąt tysięcy; była przecież wojna.Nakazał jednak zgładzić w villa pu-77blica" cztery tysiące bezbronnych obywateli, którzy się poddali , Czyżta liczba zamordowanych w czasie pokoju nie znaczy więcej niż tamta ?Któż zliczyłby tych, których w różnych częściach miasta każdy zabijał,78jak chciał ? Wreszcie na skutek ostrzeżenia Fufidiusza , że niektórzy po-winni zostać przy życiu, aby było kim rządzić, stanęła na widoku pu-blicznym owa wielka tablica79, a na niej nazwiska dwóch tysięcy wybra-nych spośród samej elity stanu rycerskiego i senatorskiego, którzy mieliponieść śmierć; było to rozporządzenie nowego rodzaju.Przykro mi takżemówić o pastwieniu się nad zwłokami Karbona i Soranusa80, o Pleto-71Gneusz Papiriusz Karbon, konsul z 85 r., po śmierci Cynny w r.78stał się przywódcą obozu antysullańskiego.72W r.82.73Kwintus Mucjusz Scewola, konsul z r.95, ceniony prawnik i mówca.74Marek Lamponiusz i Publiusz Telezynus byli wodzami Ita-lików w czasie wojny ze sprzymierzeńcami, których zarówno marianie, jak i sullań-czycy chcieli wyzyskać w rozgrywkach politycznych.75Wiosna 82 r., niedaleko Preneste.76W listopadzie 82 r.77Według Plutarcha (Sulla 30) zginęło wtedy 6 tys.; masakrę zarządził Sullanazajutrz po zwycięstwie przy bramie Kollińskiej. Villa publica budynekna Polu Marsowym, w którym przebywali urzędnicy w czasie przeprowadzania cen-zusu i poborów wojskowych.78Fufidiusz, jeden z towarzyszy Sulli, w r.80 był propretorem w Hiszpaniii poniósł klęskę z rąk Sertoriusza.79Tzw.tablica proskrypcyjna. Początek 81 roku.80Soranus bliżej nie znany pretor. riuszach i Wenulejuszach81, o Bebiuszu82, którego bez użycia mieczazwyczajem dzikich bestii porozrywano na sztuki, o Mariuszu83, braciesamego wodza, któremu przy grobie Katulusa wyłupiono oczy, połamanoręce i nogi i pozostawiono tylko tyle życia, aby stopniowo umierały po-szczególne części jego ciała.Można było przeboleć karę wymierzoną jed-nostkom, lecz oto wystawione zostały na licytacji znakomite miasta ital-84skie: Spoletium, Interamnium, Preneste, Florencja, Sulmony zaś, staro-żytnego miasta, związanego z nami przymierzem i przyjaznią Sulla nieoblegał i nie zdobywał zgodnie z prawem wojennym, lecz o zgrozo ! miasto skazane na zagładę polecił zniszczyć w taki sposób, w jaki we-dług rozporządzenia prowadzi się skazańców na śmierć.WOJNA Z SERTORIUSZEM10.Czy wojna z Sertoriuszem85 była czymś innym niż dziedzictwemsullańskich proskrypcji ? Czy mam ja nazwać wojną z wrogiem zew-nętrznym, czy wojną domową ? Nie wiem, gdyż Luzytanowie i Celty-berowie walczyli pod wodzą Rzymianina.Banita, szukający w ucieczceratunku przed ową fatalną listą proskrypcyjną, człowiek wprawdzie nad-zwyczaj dzielny, lecz nieszczęśliwy, poruszył swoją niedolą niebo i zie-mię.Kiedy już próbował szczęścia w Afryce i na Wyspach Balearskich,86powziął plan dotarcia aż na Ocean i Wyspy Szczęśliwe , a w końcu uz-broił Hiszpanię.Mąż łatwo dojdzie do porozumienia z mężami.Nigdy aniprzedtem, ani potem nie ujawniło się bardziej męstwo hiszpańskiego żoł-nierza jak pod rzymskim dowództwem.Nie zadowolił się on jednak Hisz-panią, lecz skierował swą uwagę również na Mitrydatesa i ludy pontyj-skie, a także króla wspomógł flotą.Lecz na czym poprzestałby tak wielkiwróg, któremu nie mogła sprostać potęga rzeczypospolitej rzymskiej kie-rowana tylko przez jednego wodza ? Przydano więc Metellusowi GneuszaPompejusza87.Dopiero obaj rozbili wojsko bohatera ścigając go niemalpo całej Hiszpanii
[ Pobierz całość w formacie PDF ]