[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Tak¹ powieœci¹ by³a "D¿uma" Alberta Camusa, "Proces" Franza Kafki.Takim utworem jest te¿ "Folwark zwierzêcy" George`a Orwella.Przecie¿ jasne jest, ¿e nie jest to opowieœæ o zwierz¹tkach.Te zwierzêta to my - ludzie, to co przydarzy³o siê czworono¿nym mieszkañcom folwarku Jonesa jest czystym odzwierciedleniem poczynañ dwunogów rozumnych - mieszkañców ró¿nych krajów.Folwarki Orwella to pañstwa s¹siaduj¹ce ze sob¹ na politycznej mapie Ziemi, pañstwa wœród których jedno dokona³o rewolucyjnego przewrotu.Prawda o czynach wodzów - œwiñ i wydarzeniach na zbuntowanym folwarku jest prawd¹ o ludziach - potwierdzi³a to historia Rosji Radzieckiej i dzieje innych pañstw o systemie totalitarnym.Wymowa paraboliczna jest tym bardziej wyraŸna, ¿e Orwell zapo¿ycza sobie literacki chwyt z gatunku starego jak œwiat - czyli bajek.Bajki mia³y wymowê paraboliczn¹, a bohaterowie tego gatunku - lisy, kruki, owce, szczury (pamiêtamy je choæby z dzie³ Ignacego Krasickiego), reprezentowa³y œwiat ludzi.Orwell konstruuje rozbudowan¹, prozatorsk¹, satyryczn¹ i paraboliczn¹ bajkê.Personifikuje zwierzêta i daje im ludzkie dusze, dar mówienia, a nawet pisania.Tym samym stwarza krainê fantastyczn¹, ma mo¿liwoœæ organizowania scen komicznych.Klucz i potêga paraboli i bajki tkwi jednak w tym, ¿e œmiejemy siê z czworono¿nych bohaterów Orwella lub pogardzamy nimi - œmiejemy siê z siebie i pogardzamy w³asnym rodem cz³owieczym.Cel gatunku zwanego parabol¹ to pouczenie, które odbiorca powinien poj¹æ i zapamiêtaæ.Opowieœæ o zwierzêtach stworzona przez Orwella wspaniale obrazowuje pewne prawid³owoœci historyczne i prawdy o istocie ludzkiej.Pisarz obna¿a mechanizmy systemów totalitarnych takich jak komunizm.Ukazuje metody dochodzenia do w³adzy i sposoby jej utrzymania.Analizuje te¿ kolejne etapy przewrotów rewolucyjnych, które rozpoczynaj¹ siê propagand¹ porywaj¹cej ideologii, poœwiêceniem prawdziwych ideowców, demokracj¹, a prowadz¹ do dyktatury uzurpatorów.Œwietnie ukazuje tak¿e Orwell metody manipulowania spo³eczeñstwem, si³ê oddzia³ywania na przemian demagogi¹ i strachem, zwalczanie najmniejszych przejawów buntu.Przestrzega przed œlep¹ wiarê w teorie w rodzaju "animalizmu" ukute przez przywódców po to, by zniewoliæ ludzi.Przy tym wszystkim rysuj¹c œwiat zwierz¹t folwarcznych, potrafi pisarz wspaniale zaprezentowaæ typy charakterystyczne dla rewolucyjnych spo³eczeñstw, a nawet dla ludzkoœci w ogóle.Oto Boxer - przodownik pracy, Moj¿esz-kruk-szpicel, Squealer - krzykliwy agitator - demagog, Napoleon - bezwzglêdny dyktator czy Mollie - naiwna, pró¿na klacz w typie "s³odkiej œlicznotki".George Orwell trafnie i obrazowo przedstawi³ wizjê komunizmu, obna¿aj¹c mechanizm totalitaryzmu, sprawowania w³adzy, zniewolenia jednostki, maszynê propagandy i manipulacji.Wzorem, wg którego budowa³ œwiat powieœci by³a Rosja Radziecka, lecz jak historia g³osi, nie by³a ani jedynym ani ostatnim pañstwem tego ustroju.Pamiêtajmy, ¿e "Folwark zwierzêcy" wydano po raz pierwszy w 1945 roku
[ Pobierz całość w formacie PDF ]