[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Widzimy tu od razu, że sposób, w jaki używa się tu terminu “stan", a zwłaszcza “stany współistniejące", tak różni się od tego, z czym mamy do czynienia w zwykłej ontologii materialistycznej, że można nawet mieć wątpliwości, czy posługujemy się właściwą terminologią.Jeśli jednak traktuje się termin “stan" jako termin oznaczający raczej pewną możliwość niż rzeczywistość - tak że można nawet zastąpić po prostu słowo “stan" słowem “możliwość" - to termin ,,współistniejące możliwości" okazuje się zupełnie właściwy, albowiem jedna możliwość może zawierać inne lub zbiegać się z nimi.Można uniknąć wszystkich tych trudnych definicji i rozróżnień, jeśli zadanie języka ograniczy się do opisu faktów, tzn.wyników eksperymentów.Jeśli jednak chcemy mówić o samych cząstkach elementarnych, to jesteśmy zmuszeni albo posługiwać się aparatem matematycznym (jako jedynym uzupełnieniem języka potocznego), albo łączyć go z językiem opartym na zmodyfikowanej logice bądź nie opartym na żadnej ścisłej logice.W doświadczeniach dotyczących mikroprocesów mamy do czynienia z rzeczami, faktami i zjawiskami, które są tak samo rzeczywiste, jak każde zjawisko w życiu codziennym.Ale same atomy i cząstki elementarne nie są równie rzeczywiste.Stanowią one raczej świat pewnych potencji czy możliwości niż świat rzeczy lub faktów.XI.WPŁYW FIZYKI WSPÓŁCZESNEJ NA ROZWÓJ MYŚLI LUDZKIEJW poprzednich rozdziałach omówiliśmy wnioski filozoficzne wynikające z fizyki współczesnej.Pragnęliśmy wykazać, że istnieje wiele punktów, w których ta najmłodsza dziedzina nauki styka się z prastarymi nurtami myśli ludzkiej, że w nowy sposób ujmuje się w niej niektóre spośród odwiecznych problemów.Przekonanie, że w historii myśli ludzkiej najbardziej płodne osiągnięcia pojawiały się zazwyczaj tam, gdzie ulegały konfrontacji dwa różne sposoby myślenia - jest zapewne słuszne.Źródłem tych ostatnich mogą być różne dziedziny kultury, mogą one pochodzić z różnych epok, być zrodzone przez różne cywilizacje i różne tradycje religijne.Jeśli tylko rzeczywiście następuje ich konfrontacja, innymi słowy - jeśli powstaje między nimi przynajmniej tego rodzaju więź, że będą one rzeczywiście wzajemnie na siebie oddziaływać, to można mieć nadzieję, że w wyniku tego zostaną dokonane nowe i interesujące odkrycia.Fizyka atomowa, która jest częścią nauki współczesnej, przenika w naszej epoce granice stref różnych, całkowicie odmiennych kultur.Wykłada się ją nie tylko w Europie i w krajach Zachodu, gdzie badania fizyczne od dawna stanowią element działalności naukowo-technicznej, działalności o starych tradycjach; studiuje się ją w krajach Dalekiego Wschodu, takich jak Japonia, Chiny oraz India - krajach o całkowicie odmiennych tradycjach kulturowych - jak również w Rosji, gdzie ukształtował się w naszych czasach zupełnie nowy sposób myślenia, związany zarówno z pewnymi szczególnymi cechami rozwoju nauki europejskiej w dziewiętnastym stuleciu, jak i z na wskroś swoistymi tradycjami tego kraju.Celem dalszych naszych rozważań oczywiście nie będzie formułowanie prognoz dotyczących ewentualnych skutków zetknięcia się idei nowej fizyki ze starymi tradycyjnymi poglądami.Jednakże można wskazać niektóre punkty, w których różne idee mogą w przyszłości wzajemnie na siebie oddziaływać.Rozpatrując proces rozwoju nowej fizyki, oczywiście nie można wyodrębnić go z ogólnego nurtu rozwoju nauk przyrodniczych, przemysłu, techniki i medycyny, a więc rozwoju współczesnej cywilizacji we wszystkich częściach świata.Fizyka współczesna jest z pewnością jednym z ogniw długiego łańcucha zjawisk, który zapoczątkowały prace Bacona, Galileusza i Keplera oraz praktyczne zastosowanie nauk przyrodniczych w siedemnastym i osiemnastym stuleciu.Zależność między naukami przyrodniczymi a techniką od samego początku miała charakter dwustronny.Postępy techniki - udoskonalenie narzędzi, wynalezienie nowych przyrządów pomiarowych i nowych rodzajów aparatury doświadczalnej - stwarzały bazę dla badań, dzięki którym uzyskiwano coraz dokładniejszą empiryczną wiedzę o przyrodzie.Coraz lepsze zrozumienie zjawisk przyrody, wreszcie matematyczne formułowanie jej praw stwarzało nowe możliwości zastosowania tej wiedzy w dziedzinie techniki.Np
[ Pobierz całość w formacie PDF ]