[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Maj�c mi�dzy sob� kontrowersj� powinni rzetelnie opowiedzie�, co za fundament ichsprzeczki.Wy�wiczeni w mi�oSci cnoty i prawdy, poznawaj� �atwie, z czyjej strony sprawie-dliwoS�, i godz� si�; je�eli si� zaS jaki osobliwy przypadek zdarzy, nie dufaj�c natenczasswojemu zdaniu udaj� si� do starszych i ich zdanie staje si� dla nich wyrokiem.- U nas - rzek�em - w sprawach granicznych, gdy z obu stron gruntownych dokumentów niemasz, nakazuj� przysi�g�; która strona na stwierdzenie rzetelnoSci swojej imienia boskiegowezwie, ta sprawa wygra.- Bezbo�ni ! - zawo�a� Xaoo - Smiecie� IstnoS� Najwy�sz� zniewa�a� ?- Nie tak u nas s�dz� - rzek�em - powszechne jest zdanie, �e kto sprawiedliwie przysi�ga,Boga chwali.Nie mog�em w tym miejscu przed nim zatai� , z�ego u�ywania przysi�g; przysi�g przy udzier-�eniu urz�dów, prawie ceremonialnych; przysi�g granicznych bez wewn�trznej konwikcji;przysi�g tuzinowych w kryminalnych sprawach; przysi�g us�u�nych na poparcie cudzego in-teresu; przysi�g Rzeczypospolite, mniej deszcze wa�nych ni� te wszystkie.Zamkn�� mi usta, pe�en cnotliwej zapalczywoSci, a wzniós�szy oczy i r�ce ku niebu, zawo�a�:- B�dxcie b�ogos�awione, Swi�te r�ce, któreScie stosami kamieni przywali�y Laonga i towa-rzyszów jego! Takich by nas zbrodni nauczyli wezwani od niego cudzoziemcy.Z tego, comsi� od ciebie dowiedzia�, w dwójnasób powi�ltszam wdzi�cznoS� ku Najwy�szej IstnoSci, �enas towarzystwa waszego ustrzeg�a.Ty, je�eli chcesz nam da� najwi�kszy dowód przychyl-noSci swój, taj przed ludem naszym zwyczaje kraju twego; nie obra�aj uszu niewinnych po-wieSci� rzeczy ledwo podobnych do uwierzenia.W dni kilka poszed�em na ów s�dowy pagórek.Zesz�a si� starszyzna, a gdy im rzecz ca��Xaoo opowiedzia�, udali si� na miejsce kontrowersji i pilnie wszystko ogl�dawszy rozkazalinatychmiast ca�ej gromadzie, �eby rzeczk� do dawnego koryta zwróci�, grobl� mocniejsz�usypa�, brzegi od przerw ubezpieczy�; a wed�ug dawnego w podobnych okolicznoSciach zwy-czaju, strony obydwie starszem za prac� podzi�kowali, a oskar�aj�cy oskar�onego na uczt�do siebie zaprosi�.71 ROZDZIA� CZTERNASTYWiele jeszcze innych zwyczajów i ustaw od lat niepatni�tnych by�o w tej wyspie.Wszystkiewylicza� nadto byy rozszerzy�o pisanie moje, niektóre wi�c tylko w krótkoSci wyra��.Historia kraju nie tylko przez powieSci starszych w ucztach obwieszczana bywa; maj� u�o�o-ne pieSni opowiadaj�ce dzie�a przodków i ich znaczniejsze przypadki.Poezja ich nie jest takbrzmi�ca i wdzi�czna jak nasza, ale niedostatek tych ozdób nadgradza prostota tchn�ca po-wag�.Nie znaj� mi�osnych kompozycji ani wolnych wyrazów, obra�aj�cych modesti�.Wszystkie ich pieSni wiod� do dobrego wychwalaniem dzie� cnotliwych, wyst�pków, prze-kl�stwem wyst�pnych.Roku przedzia�y s� wed�ug obrotów s�onecznych.Lata rachuj� �niwami.�eby zaS mieli ja-kowe epochy, nie mog�em si� o tym dowiedzie�.PrzyjScie nawet pierwszego ojca kiedy i ,jakdawno nast�pi�o, nie wi�dz�.Xaoo, którego powierzchownoS� nie okazywa�a wi�cej nad latpi��dziesi�t, liczy� wieku swego lat dziewi��dziesi�t dwa.DojS� do stu dwudziestu nie jestu nich rzecz nadzwyczajna.Nie znaj�c kruszców �adnych za�ywaj� do narz�dziów rolniczych oSci ryb wielkich, któremorze cz�stokro� na brzeg wyrzuca.Te tak zaostrzaj� tarciem jednych o drugie, i� i drzewanimi obrabia�, i zbo�e ��� mog�.Pierwszy dzie� nowego miesi�ca jest powszechnym spoczynkiem.Starsi si� naówczas od-wiedzal� i u�ytecznymi dyskursy bawi�.M�odzie� wychodzi w pole i ró�ne czyni igrzyska,wszystkie s�u��ce do nabycia rzeSkoSci i mocy.W tych igrzyskach obola p�e� równie si� �wi-czy, zaw�dy jednak w przytomnoSci kilku starców i matron s�dziwych, �eby �adnego wykro-czenia przeciw modestii i uczciwoSci nie by�o.�adnego muzycznego instrumentu nie widzia�em podobnego do naszych.Gdy ta�cuj�, Spie-waj� razem pieSni do nut tanecznych akomodowane.Maj� niejakie podobie�stwo w Spiewaniu niektórych pieSni do sztuk naszych dramatycznych;gdy albowiem czyni� opisanie dzie� przodków, rozdzielaj� si� na osoby w pieSni wymienionei gdy te co mówi�, osoba reprezentuj�ca sama Spiewa udaj�c gestami wzruszenia wewn�trz-ne albo akcj� reprezentowanego.To� czyni� kolejno drudzy, reprezentuj�cy inne osoby.Po-wieS� zaS dzie�a ka�dego, refleksje moralne, pochwa�y cnót, przekle�stwa wyst�pnych wszy-scy razem Spiewaj�.Mi�sa tak zwierz�t, bako i ryb na pokarm nie u�ywaj�; nawet wierzy� mi Xaoo nie chcia�, �e mytym �yjemy
[ Pobierz całość w formacie PDF ]