[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Tu� obok wyskakiwa" przed niedu�� kurtyn� rudow"osy Kacperek koniecznie w trawiastozielonym, spiczastym kapelusiku  i trzykrot-nie upewnia" si� obecno�ci licznie ju� st"oczonej i wyczekuj�cej kolej-nego, kukie"kowego przedstawienia dzieciarni:1 Seid ihr alle da?-------1Seid ihr alle da? - (niem.) Czy ju� wszystkie jeste�cie?- 70 - Ja-a-a!!!  wrzeszcza"y zgodnie dzieci i dopiero po odprawieniu te-go nieodzownego, wst�pnego ceremonia"u sztuka mog"a si� rozpo-cz��.Nad tym g�stym, zwartym, ledwo si� porusza� mog�cym i tumanysuchego kurzu wzbijaj�cym t"umem ja�nia"o najcz��ciej wysokie, czy-ste, bardzo niebieskie niebo sierpniowe.I szybowa"y ku niemu  przyakompaniamencie wrzasków i wizgów niepocieszonych dzieci  czer-wone, zielone, �ó"te i jakie tylko jeszcze baloniki, których ca"e p�kisprzedawano przy wszystkich wyj�ciach na plac.Gdy ko�
czy" si� Domnik, przez pewien czas kr��y"y jeszcze po mie-�cie jego odpryski: kataryniarze ze smutnymi, nieco schorowanymiz racji zbyt dla nich zimnej pogody ma"peczkami lub kolorow� papu-g�, umiej�tnie i za drobn� tylko op"at� wyci�gaj�c� z tekturowego pu-de"ka wró�ebny los, w którym ca"a przysz"o�� zg"aszaj�cej si� osobyzawarta by"a w paru linijkach czarnego druku.Pojawiali si� domo-kr��cy, zachwalaj�cy ju� nie tylko ma�ci i mikstury, ale sznurowad"a,nici, grzebyki, lusterka i wszystko, co mog"o zapewni� im najdrobniej-szy cho�by zarobek na nadchodz�c� srog�, d"ug� i ci��k� zim�.Domo-ro�li �piewacy (i �piewaczki), grajkowie o piskliwie rozstrojonych in-strumentach (zdarza"y si� duety, tercety, z rzadka nawet i kwartet) za-ludniali szare, w�skie podwórzowe studnie, a wyst�py ich  w zale�-no�ci od oceny s"uchaczy  nagradzano zakr�conymi starannie w ka-wa"ek gazety groszakami, które spada"y na bruk z uchylonych okienczynszówek.Muzyczne popisy by"y rozmaite, od dziarskich marszówpo taneczne melodie, �piewano natomiast tylko i wy"�cznie o mi"o�ci,przy czym zasadniczy schemat nigdy nie ulega" zmianie: Pojawia" si�tajemniczy (czasem troch� podejrzanego autoramentu) on  rozkochi-wa" niewinne dziewcz�, po czym odchodzi" w nieodgadnion� dal, zo-stawiaj�c j� z sercem z"amanym, podeptanym i gorzko roz�alonym,a dobrze jeszcze, je�li nie z bardzo wrzaskliw� tego romansu pami�t-k�; akuratnie jak w �yciu, przy�wiadcza"y kuchty, praczki, pomy-waczki i podr�czne od krawcowej, sup"aj�c dla artystów swoje ci��kozapracowane fenigi.Gimnastyczne pokazy na malutkich, wytartych dywanikach b"yska-wicznie rozk"adanych na ziemi i równie szybko zwijanych, gdy tylkozamajaczy" w bramie trawiasty mundur policjanta, zdarza"y si� rza-dziej.Dokonywa"y ich przewa�nie niedorostki lub ca"kiem nawet ma-"e dzieci (najcz��ciej dziewczynki), chodz�c na r�kach, staj�c na g"o-wie, wykonuj�c w szale�
czym tempie misterne gwiazdy, przerzutkii szpagaty, cho� sypi�ce si� z okien datki zbierali asystuj�cy im doro�li.- 71 -Pó�niej  kiedy dnie stawa"y si� ju� coraz krótsze, bardziej szare,mgliste i d�d�yste  pojawiali si� zwykli �ebracy i najcz��ciej niez tych, co to po bramach wyci�gali r�k�.Bieda gryz"a, doskwiera"obezrobocie, stawali wi�c na podwórkach niekiedy nawet m"odzi, wy-chudzeni, bladzi, z kawa"kiem tektury w r�ku, opatrzonej napisem: �ebra� si� wstydz�  pracy nie mam albo  Bez pracy �le  g"odowa�gorzej.Maskowali swe zawstydzenie �a"osnymi próbkami �piewu al-bo wprost pukali kolejno do ka�dych drzwi i najcz��ciej niech�tnieprzyjmowali kromk� chleba ze smalcem czy misk� zupy zamiast pie-ni��nego datku.Gor�c� zup�, kawa"ek chleba czy kubek  zbo�owejoczywi�cie  kawy, nawet nock� zapewnia"y im schroniska lub towa-rzystwa dobroczynno�ci, cho� te� nie by"o ich zbyt wiele i jeszczemniej mia"y na te dora�ne akcje funduszy.Ale jak tu wystawa� godzi-nami w kolejce po stempelek, czyli kolejn� adnotacj� o mizernym (ni-gdy do nast�pnego niewystarczaj�cym!) zasi"ku dla bezrobotnych i niesztachn�� si� na tym zimnie chocia� jednym (na sztuki te� sprzedawa-nym) papierosem? Jak tu z kumplem nie wej�� cho� na jedno piwo donaro�nej knajpy, by obeschn�� po deszczu i wspólnie naur�ga� napod"y los?Wymizerowane, wyniszczone kobiety chy"kiem wynosi"y z domuco lepsze p"aszcze, obrusy, poduszki, zmierzaj�c z nimi do jak�e licz-nych w owym czasie lombardów (Pfandhaus, Leihhaus  odczyta� by-"o mo�na na ka�dej niemal ulicy)  a ubogich tych zastawów najcz�-�ciej nie mo�na ju� by"o wykupi�  co gorsza  ma"o nast�pnych do-starczy�.A gazety codzienne p�ka"y od og"osze�
:  Licytacja  licytacjaprzymusowa: bielizna sto"owa i po�cielowa, firanki, zas"ony, zegaryi zegarki, obr�czki, odzie� u�ywana, lampy, meble.Dzieci tego jeszcze nie rozumiej�, dzieci nie widz�, nie wiedz�.Bzdury! Dzieciom w"a�nie najgorzej.Widz� wszystko, wiedz� wi�cejznacznie ni� umiej� nieporadnym jeszcze s"owem wypowiedzie�(a ile� jeszcze zatajaj�  ze strachu), rozumiej� wcze�niej ni�by to na-wet dla samych siebie okre�li� umia"y, �e dzieje si� �le i coraz gorzej.W domu jest jazgot i wrzask albo ci��kie, g"uche milczenie  a na po-dwórku te� nie lepiej, skoro tu� obok Heinz czy Truda pa"aszuj� gru-be kromki posmarowane apetyczn� leberk�, czyli w�trobiank�, i mo�-na si� im tylko przygl�da� ze �le tajon� zazdro�ci�, której do wtóruw"asne  puste  kiszki marsza graj�.Co starsze radz� sobie jako�: od-nosz� (i przynosz�) zlecone prania, wyszywaj� chusteczki lub serwet-ki, sprzedaj� gazety czy pok�tnie robione papierosy.Ale umys" dziec-- 72 -ka to jeszcze mens momentanea1  nigdy pó�niej ju� nieosi�galna chwieje si� przez chwil� jak wa�ka nad najciemniejszymi sprawami,a ju� za moment odrywa si� od nich, odfruwa ku weselszym, cho�ulotnym i b"ahym.A jesie�
to równie sposobna ku temu pora jak ka�-da inna.Tym bardziej �e czas najwy�szy robi� latawce, Drachen, czy-li smoki, jak si� tu w Mie�cie nazywaj� [ Pobierz całość w formacie PDF ]