[ Pobierz całość w formacie PDF ]
. Owa to właśnie żółtość moralna Stalina mignęła po razpierwszy w mej świadomości po wizycie Męz
yńskiego.Gdym potem wpadł na304krótko do Moskwy, jak zwykle odwiedziłem przedewszystkiem Lenina.Rozmawialiśmy o froncie.Lenin lubił bardzo, gdy mu opowiadano szczegóły zcodziennego życia, drobne fakty, rysy, które wprowadzały go odrazu, bezdługich wyjaśnień, w sedno sprawy.Nie znosił, gdy do tętniącego życiazbliżano się po linji stycznej.Przeskakując poszczególne ogniwa, zadawałswoje specyficzne pytania, ja zaś odpowiadałem, podziwiając jegoprzenikliwość.Z
mieliśmy się obydwaj.Lenin bywał przeważnie w wesołemusposobieniu.Ja również nie należę do ludzi ponurych.Wkońcuopowiedziałem o wizycie, złożonej mi przez Męz
yńskiego na fronciepołudniowym. Czyżby miała być w tem choć odrobina prawdy? Zauważyłem odrazu wzburzenie, jakie ogarnęło Lenina.Krew mu nawetuderzyła do głowy. Ach, to głupstwa  powtarzał, ale niepewnie. Ciekawjestem tylko jednego  powiedziałem  czyście mogli choć na jedną sekundępowziąć tak potworną myśl, że ja grupuję ludzi przeciwko wam?  Głupstwa, odpowiedział Lenin, ale tym razem już tak stanowczo, że się odrazuuspokoiłem.Jakgdyby rozproszyła się jakaś chmurka nad naszemi głowami,pożegnaliśmy się tym razem serdeczniej, niż zazwyczaj.Zrozumiałem jednak,że to, co mówił Mężyński, nie było pozbawione podstaw.Jeżeli Leninpoprzestał na zaprzeczeniu, nie domawiając wszystkiego do końca, to tylkodlatego, że obawiał się zatargu, rozterek, walk osobistych.Podzielałem podtym względem całkowicie jego zapatrywania.Ale było oczywiste, że Stalinrzuca zły posiew.Dopiero znacznie póz
niej przekonałem się, jaksystematycznie oddawał się temu i niemal tylko temu.Gdyż Stalin nigdy niewykonywał żadnej poważniejszej pracy. Najistotniejszą cechą Stalina jestlenistwo  pouczał mnie kiedyś Bucharin. Następna jego cecha  straszliwazazdrość wobec każdego, kto wie lub umie więcej od niego.On i pod Iljiczemkopał dołki.305ROZDZIAA
XXXVIIR�%7łNICE ZDAC
W SPRAWACH STRATEGJIWOJSKOWEJNie spisuję na tych kartkach dziejów armji czerwonej, ani też historjistaczanych przez nią walk.Obydwa te tematy, związane nierozłącznie zdziejami rewolucji, lecz wykraczające poza ramy autobiografji, będą, byćmoże stanowić treść innej mojej książki.Nie mogę tu jednak pominąćmilczeniem owych zatargów polityczno-strategicznych, które wynikły podczaswojny domowej.Od przebiegu operacyj wojennych zależały losy rewolucji.Imdłużej wojna trwała, tem bardziej zagadnienia wojskowe, między innemirównież i zagadnienia stategiczne, pochłaniały Centralny Komitet partji.Główne stanowiska kierownicze w armji zajmowali specjaliści wojskowidawnej szkoły, którym brakło zrozumienia warunków społecznych ipolitycznych.Doświadczonym politykom rewolucyjnym, wchodzącym wskład Centralnego Komitetu partji, brakło wiedzy wojskowej.Zakrojone nawiększą skalę plany strategiczne były zazwyczaj owocem pracy zbiorowej,której, jak to przeważnie bywa w takich wypadkach, towarzyszyłynieporozumienia i ścieranie się poglądów.W czterech wypadkach zatargi w sprawach strategicznych oparły się oCentralny Komitet.Innemi słowy, zatargów było tyle, ile było głównychfrontów.O kontrowersjach tych opowiem tu możliwie krótko, aby wprowadzićczytelnika w istotę zagadnień, nastręczających się kierownictwu wojskowemu ijednocześnie obalić, mimochodem, póz
niejsze insynuacje na mój temat.Pierwszy ostrzejszy zatarg powstał w Centralnym Komitecie w lecie roku1919-go w związku z sytuacją na froncie wschodnim.Wodzem naczelnym byłwówczas jeszcze Wacetis.Wspominałem już o nim w rozdziale o Swijażsku.Dokładałem wszelkich starań, aby wzmóc w Wacetisie pewność siebie inatchnąć go przeświadczeniem o przysługujących mu prawach i własnymautorytecie.Bez tego sprawozdanie dowództwa jest nie do pomyślenia.Wacetis był zdania, że po pierwszych znaczniejszych operacjach, dokonanychz dobrym skutkiem przeciwko Kołczakowi, nie należy zapuszczać się zbytdaleko na wschód, za Ural.Chciał, aby front wschodni przetrwał zimę wgórach.Pozwoliłoby to na przerzucenie kilku dywizyj ze wschodu na południe,gdzie Denikin groził coraz powaz
niejszem niebezpieczeństwem.Poparłem tenplan.Spotkał się on jednak ze stanowczym sprzeciwem dowódcy frontuwschodniego, Kamieniewa, byłego pułkownika sztabu generalnego, orazczłonków Rady Wojskowej, Smiłgi i A
aszewicza, starych bolszewików.Oświadczyli oni: Kołczak został tak rozbity, że dalszy pościg nie wymagaznaczniejszych sił.Rzecz ważniejsza  to nie dawać mu wytchnienia, gdyżprzyjdzie przez zimę do siebie i na wiosnę trzeba będzie rozpoczynaćkampanję wschodnią od samego początku.Całe zagadnienie polegało więc natrafnej ocenie stanu, w jakim znajdowała się armja Kołczaka i jego tyły.306Uważałem już wówczas, że front południowy jest bez porównaniapoważniejszy i niebez-pieczniejszy od wschodniego.Sprawdziło się to póz
niejcałkowicie [ Pobierz całość w formacie PDF ]