[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Wszystko to stopiÅ‚ Molier w jednÄ… caÅ‚ość, stworzyÅ‚ trzy akty, grajÄ…ce życiem i wesoÅ‚oÅ›ciÄ…,peÅ‚ne powiedzeÅ„ i scen, które staÅ‚y siÄ™ przysÅ‚owiowe.Sganarel jest drwalem, ale liznÄ…Å‚ coÅ› niecoÅ› wyksztaÅ‚cenia i gdyby nie pociÄ…g do butelki,byÅ‚by może doszedÅ‚ w życiu do czegoÅ› wiÄ™cej.BÄ…dz co bÄ…dz, żona jego, Marcyna, ma wszel-kie prawo żalić siÄ™ na niego:& Gdzież niby to szczęście? %7Å‚em znalazÅ‚a czÅ‚owieka, który mnie zapÄ™dzi do szpitala; rozpustnika,gaÅ‚gana, który przejada wszystko, co posiadam!&SganarelKÅ‚amiesz, szelmo: trochÄ™ i przepijam.MarcynaKtóry sprzedaje po kawaÅ‚ku wszystko, co jest w mieszkaniu.SganarelTo siÄ™ nazywa żyć z gospodarstwa.MarcynaKtóry wyciÄ…gnÄ…Å‚ nawet łóżko spode mnie!&SganarelWczeÅ›niej bÄ™dziesz wstawać.125MarcynaKtóry po prostu ani jednego sprzÄ™tu nie zostawiÅ‚ w domu.SganarelAatwiej siÄ™ nam bÄ™dzie przeprowadzać.MarcynaMam na rÄ™ku czworo drobnych dzieci&SganarelPostaw je na ziemi.Marcyna& które bez ustanku woÅ‚ajÄ… o chleb.SganarelDaj im kije&Od słów przechodzi istotnie do kijów; a mimo że po sprzeczce nastÄ™puje pojednanie, Mar-cyna przysiÄ™ga w duchu mężowi zemstÄ™.Sposobność nastrÄ™cza siÄ™ niebawem, a raczej onasama jÄ… stwarza w arcyprzemyÅ›lny sposób.Spotyka Walerego i Aukasza: sÅ‚użących bogategoGeronta, szukajÄ…cych lekarza dla córki jego Lucyli, która zaniemiaÅ‚a; otóż Marcyna wskazujeim swego męża jako niezrównanego lekarza, majÄ…cego wszakże to dziwactwo, iż zapiera siÄ™swojej sztuki i nie chce siÄ™ do niej przyznać, póki go ktoÅ› kijem do tego nie przymusi.Sganarel pod kijami przyznaje, że jest lekarzem, aptekarzem nawet, jeżeli wam zależy.Zczasem zasmakuje w swojej roli widzÄ…c, że pieniążki pÅ‚ynÄ… obficie, a sztuka lekarska nie jestznów tak trudna.Trzeba tylko mieć gÅ‚owÄ™ na karku i trochÄ™ wymowy, a tej Sganarelowi niebraknie:& otóż, gdy te wapory, o których mówiÄ™, przechodzÄ… od lewej strony, po której leży wÄ…troba, kuprawej stronie, w której znajduje siÄ™ serce, może siÄ™ zdarzyć, że pÅ‚uco, które nazywamy po Å‚acinie ar-myan, majÄ…c komunikacjÄ™ z mózgiem, który nazywamy po grecku nasmus, za poÅ›rednictwem żyÅ‚ywrotnej, którÄ… nazywamy po hebrajsku kubil, spotyka na swej drodze pomienione wapory, wypeÅ‚nia-jÄ…ce komory Å‚opatki; że zaÅ› wÅ‚aÅ›nie te wapory& staraj siÄ™ pan dobrze schwycić to rozumowanie, pro-szÄ™ o to& że zaÅ› te wapory mieszczÄ… w sobie pewnÄ… zÅ‚oÅ›liwość& sÅ‚uchaj pan tylko dobrze, zaklinam.GerontSÅ‚ucham.Sganarel& mieszczÄ… w sobie pewnÄ… zÅ‚oÅ›liwość, która jest spowodowana& wytęż pan caÅ‚Ä… uwagÄ™, z Å‚aski swo-jej.GerontWytężam.Sganarel& która jest spowodowana przez ostrość humorów wylÄ™gÅ‚ych we wklÄ™sÅ‚oÅ›ci diagramy, zdarza siÄ™, iż tewapory& Ossabandus, neÄ…ueis, neÄ…uer, potarinum, Ä…uipsa millus.I oto wÅ‚aÅ›nie przyczyna, że paÅ„skacórka jest niema.JagusiaO, jak on uczenie gada!&126DwornoÅ›ci Sganarela, skierowane do urodziwej mamki, Jagusi, okraszajÄ… tÄ™ uciesznÄ… farsÄ™nieprzepartym humorem:Pani mamko, urocza mamko, moja medycyna jest najniższÄ… sÅ‚ugÄ… waszego mamczarstwa, chciaÅ‚-bym być tym szczęśliwym bachorkiem, który by ssaÅ‚ mleczko twojej przychylnoÅ›ci.(KÅ‚adzie jej rÄ™kÄ™na piersiach.) Wszystkie moje Å›rodki, caÅ‚a wiedza, caÅ‚a zdatność sÄ… na pani rozkazy; jeżeli&Komedia ta, pisana w wesoÅ‚oÅ›ci ducha, należy do ulubionych utworów Moliera: po Tartu-fie uzyskaÅ‚a ona w Komedii Francuskiej najwiÄ™kszÄ… ilość przedstawieÅ„.Królowa matka, Anna Austriaczka, umarÅ‚a z poczÄ…tkiem r.1666, pogrążajÄ…c dwór w żaÅ‚o-bie.Zanim jednak nadeszÅ‚a rocznica zgonu, którÄ… Bossuet miaÅ‚ uÅ›wietnić mowÄ… żaÅ‚obnÄ…, jużw grudniu 1666 rozpoczęła siÄ™ nowa seria rozrywek.Głównym punktem programu byÅ‚ Baletmuz Benserade a71*, zÅ‚ożony z trzynastu scen, wypeÅ‚nionych taÅ„cem, żywymi obrazami, ko-mediÄ….DziaÅ‚ komedii przypadÅ‚ oczywiÅ›cie Molierowi, który, rad nie rad, dostarczyÅ‚ aż trzyutwory: MelicertÄ™, SielankÄ™ uciesznÄ… i Sycylianina.W balecie taÅ„czyÅ‚ sam król, aby wypo-cząć nieco po swoich ustawicznych trudach dla paÅ„stwa , objaÅ›niaÅ‚o libretto.Zabawnym zbiegiem okolicznoÅ›ci balet Benserade a, dworsko-sielankowego poety,wprowadzaÅ‚ na scenÄ™ bohaterów najsÅ‚awniejszych powieÅ›ci panny de Scudéry72*, część zaÅ›,powierzona Molierowi, miaÅ‚a być wypeÅ‚niona pastersko-heroicznÄ… komediÄ….SÅ‚owem, trzebabyÅ‚o Molierowi wystÄ…pić w rodzaju literatury, który zawsze Å›cigaÅ‚ szyderstwem i któremu wswoich Wykwintnisiach zadaÅ‚ Å›miertelny cios.Nie wiemy, czy Moliera pociÄ…gnęło to zadanie,jako sztuczka literacka, czy po prostu poddaÅ‚ siÄ™ okolicznoÅ›ciom; dość, iż w Melicercie daÅ‚utwór, zupeÅ‚nie dostrojony do tego stylu, w miarÄ™ zrÄ™czny, w miarÄ™ chÅ‚odny, peÅ‚en wyszuka-nych zwrotów i wyrażeÅ„, które zachwyciÅ‚yby KasiÄ™ i MagdusiÄ™ z Pociesznych wykwintniÅ›, tui ówdzie zaÅ› zdradzajÄ…cy żywszy akcent uczucia lub humoru
[ Pobierz całość w formacie PDF ]