[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.A prze-ciwnie, najmilej jest korzystać z dobroczynności człowieka, którego można by kochać, jeślibynawet wyrządził nam krzywdę, zwłaszcza gdy taka przyjazń, miła skądinąd, znajduje jeszczewłaściwe uzasadnienie.Dla człowieka przyzwoitego i uczciwego jest czymś nadzwyczajprzykrym, kiedy musi otaczać miłością kogoś, do kogo nie czuje sympatii.II 18 " 5.Podobnie jak nie powinno się zawiązywać przyjazni z człowiekiem niegodziwym, takrównież nie należy dopuszczać go do korzystania z najświętszego prawa gościnności, którejest zródłem przyjazni.II 18 " 6.Niekiedy trzeba nawet wbrew swojej woli przyjąć dobrodziejstwo.II 19 " 2Najpierw daj mi swobodę wyboru, a potem obdarzaj dobrodziejstwami!II 22 " 1Kto przyjmuje dobrodziejstwo z wdzięcznością, spłaca już pierwszą ratę.II 26 " 2Nie ma człowieka, który dla siebie samego nie byłby wspaniałomyślnym sędzią.Dlategowłaśnie każdy uważa, że zasłużył sobie na wszelkie dobra, i przyjmuje wszystko jako należ-ność i sądzi, iż nie jest ceniony podług swojej wartości.102 II 27 " 3 4Chciwość wyklucza jakąkolwiek wdzięczność.Nieumiarkowanych bowiem roszczeń niezaspokoją nigdy żadne dary, i tym więcej pożądamy, im otrzymaliśmy więcej; chciwość,zgromadziwszy już wielkie stosy bogactw, staje się coraz bardziej nienasycona, podobnie jaknieskończenie rośnie gwałtowność płomienia, im większe jest zródło ognia.Tak samo ambi-cja nie pozwala człowiekowi zadowolić się taką miarą zaszczytów, jaka niegdyś była dla nie-go jedynie przedmiotem zuchwałych pragnień.*Zachłanność wyprzedza samą siebie i nie rozumie swego szczęścia, ponieważ nie patrzy,skąd wyszła, ale ku czemu zmierza.II 28 " 4Nie ma tak doskonałego dobrodziejstwa, którego by nie mogła uszczuplić złośliwość, anitak mizernego, żeby go nie zdołała powiększyć życzliwa ocena.Nigdy nie zabraknie powo-dów do utyskiwania, jeżeli patrzeć na dobrodziejstwa z niekorzystnej strony.II 29 " 4 5Nie odmówiono nam niczego, co mogło być dane.A więc kimkolwiek jesteś ty, który nie-sprawiedliwie oceniasz położenie ludzi, pomyśl, jak wiele otrzymaliśmy od Ojca naszego, oile silniejsze od nas istoty ujarzmiliśmy, o ile szybsze od nas potrafimy dogonić, pomyśl, żenic, co żyje, nie znajduje się poza naszym zasięgiem.Otrzymaliśmy tyle zalet, tyle umiejętno-ści, a w końcu myśl, dla której nic nie jest niedostępne w tej samej chwili, kiedy tego zapra-gnie, szybszą od gwiazd, których przyszłe przebiegi wyprzedza o wiele wieków.Wreszcieotrzymaliśmy tyle plonów, tyle bogactw i tyle innych rzeczy piętrzących się jedne ponad dru-gimi.II 29 " 6Jest tak: byliśmy i jesteśmy najmilsi bogom nieśmiertelnym, a największy zaszczyt, jakimożna nam było dać, to taki, że umieścili nas oni najbliżej siebie.Otrzymaliśmy wiele, więcejnie potrafimy już przyjąć.II 30 " 2W tej samej chwili, w której zobowiązano cię jakąś przysługą, możesz łatwo wyrównaćdług, jeśli zechcesz, gdyż ten, kto przyjmuje dobrodziejstwo z radością, już się odpłaca za nie.II 31 " 1Jeśli wszystko oceniamy podług wewnętrznej intencji, to każdy czyni tyle, ile chce uczy-nić.A ponieważ pobożność, uczciwość, sprawiedliwość, a wreszcie wszelka cnota jest dosko-nała sama w sobie, choćby nawet nie miała okazji wyrazić się w żadnym działaniu, przetoczłowiek może okazać swą wdzięczność przez samą wolę wdzięczności.103 II 34 " 4Oszczędność jest to umiejętność unikania zbędnych wydatków albo też sztuka korzystaniaz majątku w sposób umiarkowany.Jednak najoszczędniejszym nazywamy człowieka mało-dusznego i sknerę, chociaż istnieje nieskończona różnica pomiędzy umiarem a skąpstwem.III 1 " 1.Również niewdzięcznicy narzekają na niewdzięczników, gdy tymczasem w każdym tkwicoś takiego, co każdemu niemiłe, i dochodzi tu do takiej sprzeczności, że niektórzy ludziestają się naszymi największymi wrogami nie dopiero po otrzymaniu dobrodziejstw, lecz wła-śnie z powodu ich otrzymania.III 1 " 3Jest wiele rodzajów ludzi niewdzięcznych, podobnie jak złodziei, morderców, których winajest jedna i ta sama, lecz wielka rozmaitość jej odmian.Niewdzięczny jest ten, kto się wypiera,że doznał dobrodziejstwa, niewdzięczny jest i ten, kto je ukrywa, i ten, kto nie odwdzięcza sięza nie; ten najbardziej niewdzięczny ze wszystkich, kto zapomniał o dobrodziejstwie.III 1 " 5.Nie kochać własnych rodziców to zwyrodnienie, nie uznawać to obłęd.III 3 " 4Nikt tego, co było, nie uznaje jedynie za minione, lecz za bezpowrotnie stracone, i dlategonietrwałą pamięć mają ci, którzy są całkowicie nastawieni na przyszłość.III 4 " 2Terazniejsze dobra nie mają jeszcze trwałych podstaw, może je zniszczyć jakikolwiekprzypadek.Przyszłe dobra są wątpliwe i niepewne.Tylko to, co minęło, jest już całkowiciezabezpieczone.*O wdzięczności stanowi pamięć.Bardzo mało liczy się z pamięcią ten, kto bardzo wieleprzypisuje nadziei.III 13 " 2.Nikt nie daje z ochotą tym, co przyjmują niechętnie, lecz każdy, kogo do czynienia dobrazachęciła dobroć i samo piękno czynu, nawet chętniej będzie dawał tym, którzy nie będą po-czuwali się do wdzięczności, jeśli nie zechcą.Mniejsza jest zasługa ze spełnienia takiej po-winności, co do której otrzymało się pewne poręczenie.III 14 " 3Najsłuszniejsze i potwierdzone przez prawo narodów jest przykazanie: Oddaj, coś wi-nien .Jest ono dnem ohydy, jeśli idzie o dobrodziejstwa.104 III 14 " 4Nie należy podżegać serca do chciwości, skarg i niezgody.Jest ono z własnego popęduskłonne do tego.Opierajmy się, jak tylko można, a kiedy szuka okazji, niweczmy ją.III 15 " 4Zwiadectwem szlachetnego i wspaniałomyślnego umysłu jest wspieranie i pomaganie.Ktowyświadcza dobrodziejstwa, naśladuje bogów, lichwiarzy kto żąda za nie zapłaty.III 17 " 2Jest karą dla niewdzięcznika, że nie śmie od nikogo przyjąć dobrodziejstwa, że nie śmienikomu go wyświadczyć, że wytykają lub zdają się go wytykać, wszystkie spojrzenia, że stra-cił zrozumienie dla rzeczy najlepszej i najprzyjemniejszej.III 18 " 2Dla nikogo nie jest zamknięty dostęp do cnoty.Dla wszystkich się ona otwiera, wszystkichdopuszcza, wszystkich zaprasza, wolno urodzonych, wyzwoleńców i niewolników, królów iwygnańców.III 20 " 1 2Myli się, kto sądzi, że niewola owłada całym człowiekiem
[ Pobierz całość w formacie PDF ]