[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.\.zawierają się przede wszystkim realne,czasoprzestrzenne ciała wraz z ludzmi; niektórzy traktują ś.\.jako obrazrzeczywistości danej spłeczności (wspólnoty kulturowej) czy przeciętnego jejuczestnika, ewentualnie jako to, co wspólne (lub warunkujące) wszystkim takimobrazom.S.\.mo\na (za Husserlem i M.Heideggerem) w jego całości lubfragmencie uto\samić ze ś.otaczającym (die Umwelt) - środowiskiem \ycia(przestrzenią \yciową) danego organizmu (zwłaszcza człowieka), (najbli\szym) ś.poznania i działania ( zamieszkania") danego bytu; byt ten znajduje się wcentrum tego ś., a wszystkie elementy ś.o.ujmowane są z punktu widzenia tegobytu: jako roztaczające się wokół niego i słu\ące mu (nadające się) do czegoś.światopogląd - ogólny pogląd (obraz, całościowa wizja) na świat (rzeczywistość)lub zasadnicza postawa względem niego; zespół przekonań (niekiedy tylkoprzypuszczeń lub pytań), które dają jego posiadaczom wstępne rozumienie światai \ycia, orientację w nim, wyznaczają hierarchię celów i wartości, określająsposób postępowania, fundamentalne \yciowe wybory.W ś.zostają podjęte lubrozwiązane takie kwestie, jak: początek i koniec wszechświata (komponentkosmologiczno-metafizyczny), sens \ycia i śmierci, pochodzenie człowieka(komponent egzystencjalny), istnienie Boga i wartości moralnych, cele ipowinności \yciowe (komponent praktyczno-moralny) itd.Ka\dy człowiek maswój ś.: niektórzy wyra\ają go jedynie poprzez postawy \yciowe (np.zaufanialub lęku, altruizmu lub egoizmu, traktowania \ycia jako daru i zadania lub jakotylko mo\liwości do wykorzystania), inni tak\e potrafią sprecyzować go słownie.Z.mo\na uformować przypadko-419 wo lub w sposób świadomy (zamierzony, uporządkowany), za pomocą własnychwładz poznawczych i dostępnej wiedzy (ś.racjonalny) lub prze\yćpozapoznawczych, np.emocji (ś.nieracjonalny, irracjonalny), wykorzystującjedynie wiedzę naukową (ś.scjentystyczny) lub inne typy poznania (np.wiedzapotoczna i filozoficzna, doświadczenie osobiste, tradycja), uwzględniając danewiary religijnej (ś.religijny) lub nie.Według niektórych nie jest mo\liwy ś.całkowicie racjonalny (w ś.muszą wystąpić przekonania, których nie sposóbuzasadnić) i scjentystyczny (nauki szczegółowe nie podejmują wielu problemówświatopoglądowych).Część zagadnień światopoglądowych mo\e zostać wsposób racjonalny rozwiązana przez kompetentnie uprawianą filozofię, niektóreprzez nauki szczegółowe, pozostałe zaś stanowią domenę (przyjętej mniej lubbardziej racjonalnie) wiary religijnej lub pozareligijnej.S.chrześcijański -którego istotą jest wiara w Jezusa Chrystusa i zaufanie do Niego - mo\e (choć niemusi) być ś.racjonalnym, podającym racje dla wiary oraz uwzględniającymaktualną wiedzę naukową i filozoficzną.Choć filozofia powinna być wa\nymskładnikiem kształtowania ś., podkreśla się istotne ró\nice między dyskusjąfilozoficzną (akcent na teoretyczne uzasadnianie) a światopoglądową (akcent napraktyczne przekonywanie).Niektórzy odró\niają pojęcie ś.(niem.Weltanschauung - termin F.Schleiermachera, upowszechniony przez W.Diltheya, M.Schelera i K.Jaspersa) od pojęcia światoobrazu (niem.Weltbild),czyli modelu świata, konstruowanego przez pojedynczego człowieka (na danymetapie jego rozwoju osobniczego) lub przez przyrodników (na danym etapierozwoju nauki).tabula rasa - czysta tablica do zapisania; mianem t.r.określano w teoriigenetycznego empiryzmu ludzkie władze poznawcze jako nabywające treścipoznawcze ( zapisywane") wyłącznie przez doświadczenie (a więc pozbawionewrodzonych form i treści poznawczych).tajemnica - 1) nierozwiązywalny problem; 2) to, co niepojmowalne przezludzkie naturalne władze poznawcze (np.fakt, którego nie mo\na za pomocą tychwładz wyjaśnić); t.wiary - t., do której pośredni dostęp poznawczy dostarczajedynie wiara (religijna).G.Marcel (autor rozró\nienia: problem - t.) powiązałoba te znaczenia ze sobą.Według niego problem to tylko intelektualnaprzeszkoda do usunięcia (rozwiązania), t.(np.bytu, zła) zaś jest tym, co ogarnia(przerasta) człowieka, anga\uje \yciowo (egzystencjalnie), tym, w czym mo\nauczestniczyć, ale co nie podlega rozwiązaniu (przez człowieka).Problem jestzwiązany z posiadaniem (panowaniem), szczegółem, nauką, techniką; t
[ Pobierz całość w formacie PDF ]